داشت ما را تماشا می‌کرد. طوری محو ما شده بود که حس کردم تحت‌تأثیر کتانی‌های مارک‌دارم قرارگرفته، یا شاید هم عینک آفتابی میلاد به نظرش باکلاس بود، یا لباس‌های پویان چشمش را گرفته بود. خودش خیلی معمولی بود و انگار موهایش را توی سلمانی نعمت کوتاه کرده بود. آن‌قدر معمولی بود که بچه‌ها حتی متوجه حضورش نشدند، ولی من برق چشم‌هایش را دیدم و راستش فکر کردم با دیدن ما چشم‌هایش برق‌زده. دروغ چرا، چند بار هم طوری شلنگ‌تخته انداختم که کتانی‌هایم را خوب ببیند.
تابه‌حال برای شما هم پیش‌آمده که ابتدای سال تحصیلی با دوستتان در مورد هدف‌های آن سال صحبت کنید؟ دوستتان از اهداف و برنامه‌هایش می‌گوید. شاید بعضی از حرف‌هایش غیرممکن به نظر رسیده و در دلتان بخندید که جوجه‌ها را آخر خرداد می‌شمارند و حتی اسم هدف‌های رفیقتان را بگذارید فانتزی؛ ولی اوّل جدیت را در چشم‌های دوستتان می‌بینید. وقت‌هایش را مدیریت‌کرده و برنامه‌ریزی می‌کند. در مورد هدف‌هایش خیلی امیدوارانه حرف می‌زند و شما که هنوز باورتان‌نشده همچنان لبخند‌های یک‌طرفه تحویلش می‌دهید. نتایج ترم اوّل که رسید برق از سرتان می‌پرد، انگار واقعاً رفیقتان یک کارهایی کرده است. کم‌کم فاصله‌اش را با دیگران زیاد می‌کند و با همان شیب ملایم و برنامه‌ریزی جدی آخر خرداد در همان نقطه‌ای می‌ایستد که اوّل مهر حرفش را زده بود.
«تنها گریه کن»، اسم همان کتابی است که راز زندگی شهید محمد معماریان را دم گوش ما می‌گوید. این کتاب را اکرم اسلامی در ۲۶۰ صفحه نوشته و راستش اصلاً قصد نداشته کتابی دربارۀ محمد بنویسد! سوژۀ اصلی داستان واقعی او، نه محمد که اشرفسادات منتظری، مادر محمد بوده است. خانم نویسنده رفته بوده پی بالا و پایین زندگی این مادر شهید، امّا ...
نوشتن برای بعضی از کتاب‌ها کار سختی است. می‌دانید چرا؟ چون آن‌قدر خوب‌اند که می‌ترسی حق مطلب را ادا نکنی؛ این خوب‌بودن فقط مربوط به درون‌مایه یا موضوع نیست. اتفاقاً چون مربوط به بیشترِ وجوه یک اثر است، کار این‌قدر سخت می‌شود.
دهه‌‌‌‌شصتی است! جنگ را ندیده، اما توانسته شنیده‌‌‌ها را تماشایی روایت کند. در پیش‌‌‌درآمد کتابش، پیش از «ادخلوها بسلام آمنین»ی که پیشانی‌‌‌نوشت فصل اول است، از روایت یک دیدار گفته؛ این دیدار، یک‌‌‌سال‌‌‌ونیم طول‌کشیده تا یک زندگی را جمع کند در دل یک کتاب؛ کتابی که همین روزها، تقریظ رهبر انقلاب بر آن منتشر شده است. «تنها گریه کن»، روایت زندگی اشرفسادات منتظری، مادر شهید محمد معماریان است. از اکرم اسلامی حرف می‌‌‌زنیم؛ نویسنده‌‌‌ای که امروز پای روایت خودش نشسته‌‌‌ایم تا برایمان داستان تولد این کتاب را بگوید و از شهید نوجوانی حرف بزند که اتفاق عجیبی را رقم زده است.
به غول مرحله آخر بازی رسیده‌ای. می‌توانی مستقیم به خود جناب غول حمله کنی یا می‌توانی به حواشی پر جزئیات آن مرحله بپردازی، می‌توانی بروی سراغ یک بازی دیگر یا حتی می‌توانی دسته را کنار بگذاری و دستگاه بازی را خاموش کنی تا بعداً به سراغ بازی برگردی. در هر صورت، نگرانی‌ای از این بابت نداری که نتوانی تمام بخش‌های بازی را تجربه کنی. جهان بازی، هم قابلیت باختن و از اول بازی‌کردن را دارد و هم قابلیت ذخیره‌کردن یک مرحله، تجربه‌کردن و برگشتن به شرایط قبلی را؛ درست مثل جهان واقعی ...!
اوّلین قهرمان من کاکرو بود از سری اوّل کارتونِ فوتبالیست‌ها. آن زمان فوتبالیست‌ها، همه زندگی ما بود. شب‌ها خوابش را می‌دیدیم. یک هفته منتظر می‌ماندیم جمعه برسد و کاکرو و یوسوجی از هوا به زمین برسند و توپ گل شود. کاکرو برای من، نماد صداقت، شادابی، استعداد و پشتکار بود و البته شاید جذابیت. آن موقع‌ها خیلی قیافه برایم مهم نبود. کلاس پنجم بودم. کلاس پنجمِ زمان ما، مثل کلاس اوّل الآن بود. تقریباً همه صفر کیلومتر بودند.
«من می‌خواهم در آینده، دکه‌دار شوم.» خواندن همین یک جمله کافی بود تا کلاس، برود روی هوا. موضوع انشای آن‌روز، همان موضوع کلیشه‌ای «در آینده می‌خواهید چه‌کاره شوید؟» بود و من، بین آن همه دکتر و مهندس و جراح و معمار و معلم آینده، شغل دکه‌داری را برای خودم انتخاب کرده بودم. لبخند و حرف‌های معلم انشایمان امّا، فضای کلاس را به‌سمت دیگری برد.
بنا نداریم همیشه با کوله‌باری از کارهای نکرده، خسته و کوفته راه برویم. تصمیم گرفته‌ایم به اوضاع سرو‌سامانی داده و با تصمیم‌های درست و به‌موقع دست و پای اهمال‌کاری را از بین کار و زندگیمان جمع کنیم. از آنجا که پای قدرت اراده و توکل را به این میدان باز کرده‌ایم، پس، حتماً نتیجه جنگ ما با دشمن درونی هم پیروزی ما خواهد بود. انتظار نداشته باشیم مفت و مجانی چیزی گیرمان بیاید. ما به اقدام و عمل خودمان تکیه می‌کنیم. قرار است راه‌هایی را یاد بگیریم و هر کدام با توجه به شرایط راه‌حل‌هایی را انتخاب‌کرده و دست به‌کار بشویم. قرار است برای همه کارهای روی زمین‌مانده، همه برنامه‌هایی که با اهمال‌کاری رویشان خاک گرفته فکری بکنیم، چاره‌ای بیندیشیم و بدون معطلی دست به‌کار شویم.
باغداران و کشاورزان آدم‌های دقیقی هستند. شش دانگ حواسشان را جمع می‌کنند که زمان هیچ‌کدام از کارهای مربوط به محصولات را از دست ندهند. برای اینکه محصول خوبی برداشت کنند، دست‌دست‌نکرده و کارها را به فردا موکول نمی‌کنند. برای جمع‌آوری بعضی محصولات حتی ساعات هم مهم هستند مثل محصول ارزشمند زعفران. باغداری که برای سم‌پاشی درختان دست‌دست‌کرده و وِرد زبانش این باشد که حالا بعدا انجام می‌دهم به‌زودی آفت از سروکول درختانش بالا می‌روند. اگر برای هرس‌کردن درختان دیر اقدام‌کرده و فرصت را از دست بدهد حتماً بر روی میزان محصولی که برداشت می‌کند تأثیر خواهد گذاشت. کشاورزی که در فصل برداشت زعفران تا لنگ ظهر بخوابد گل‌های بی‌کیفیتی برداشت می‌کند و چه بسا محصول آن روز را به‌کلی از دست بدهد. چقدر خوب است که همه ما یک کشاورز با تجربه درونی داشته باشیم. کشاورزی که ما را برای انجام به موقع کارها تکان بدهد، باغداری که بین ما و اهمال‌کاری فاصله بیاندازد.
باید عادت‌های بد و نشتی‌های دست‌وپاگیر را مهار کنیم. کار غیر ممکنی نیست، راه‌هایی دارد که بعضی از آن‌ها را در این مطلب با هم مرور می‌کنیم.
از روزی که چشم‌هایمان را باز می‌کنیم، هر کدام بقچه‌ای تمیز و البته خالی زیر بغلمان داریم. هر بار که با یک تجربه و اتفاق جدید روبه‌رو می‌شویم بخشی از آن را داخل بقچه نگه می‌داریم، اسمش را می‌گذاریم تجربه و منتظریم یک روز دوباره سراغش برویم. دنیا پر از این بقچه‌هاست. بقچه‌هایی که متعلق به افراد مختلف است. اصلاً همه قصه و داستان‌هایی که می‌خوانیم در حقیقت رونمایی از محتویات یک بقچه است. یکی از اوّلین انگیزه‌هایی که باعث می‌شود سراغ بقچه‌های قدیمی برویم حس ماجراجویی ماست. وقتی از اوّل تا آخر یک انتخاب، یک تصمیم و یک مسیر را می‌توانیم ببینیم برایمان جالب می‌شود. وقتی داریم تاریخ را نگاه می‌کنیم.
استفاده از این بقچه‌های تاریخی چه کمکی به ما خواهد کرد؟ شما در چه مواقعی سراغ بقچه تجربه دیگران می‌روید؟ بگذارید صاف و پوست کنده از دکتر محمدی سیرت بپرسیم که چرا باید برنامه‌ای ریخته و تاریخ را بخوانیم؟
جنگ است دیگر، به قول قدیمی‌ها وسط جنگ و دعوا حلوا پخش نمی‌کنند. حرف تیر و کمان و شمشیر است. به هر حال ممکن است عده‌ای از این جنگ برنگشته و اسمشان در لیست شهدا باشد، حتماً نتیجه جنگ بر نتیجه حاکمیت در سرزمنی‌های اسلامی تأثیر دارد و هزاران موضوع مهم دیگر. می‌خواهم بگویم ماجرا بسیار جدی است. بحبوحه جنگ است و سپاهیان امیرالمؤمنین حسابی از دست معاویه و سربازانش عصبانی هستند، چشم دیدن آن‌ها را ندارند. برای همین هم بعضی‌هایشان شروع کرده‌اند به بدزبانی و بدگویی‌کردن در مورد سپاه دشمن.
حالا یک تصویر متین و زیبا، یک صدای ملکوتی و یک مولای با اقتدار را تصور کنید که در این شرایط روبه سربازانش کرده و می‌گوید: «انی اکره لکم»؛ یعنی من دوست ندارم شما این جوری باشید. این جمله پدرانه و این تأکید در میانه جنگ ناشی از چیست؟ ادب و رعایت آن چه اهمیت و ضرورتی دارد؟
تابه‌حال چند بار فریب فیلم‌هایی که در فضای مجازی منتشر می‌شوند را خورده‌اید؟ مثلاً کلیپی را دیده و ماجرای آن را باور کرده باشید، اما بعد از مدتی بفهمید قسمت‌های واقعی آن حذف‌شده و برای همین آنچه را دیده و باور کرده‌اید واقعیت نداشته یا تمام واقعیت نیست.
پرستو علی‌عسگرنجاد: ما حافظ می‌خوانیم و قدر سواد خودمان، شعرهایش را می‌فهمیم. ما سعدی می‌خوانیم و آن‌قدر که دایرۀ لغاتمان اجازه می‌دهد، با غزل‌هایش ارتباط برقرار می‌کنیم. حافظ و سعدی، قرن‌ها قبل از ما زندگی می‌کرده‌اند؛ وقتی الکتریسیته هنوز کشف نشده بود و آدم‌ها با قاطر و اسب رفت‌وآمد می‌کردند. با‌این‌وجود، ما زبان شاعران کهن سرزمینمان را می‌فهمیم و می‌توانیم شعرها و نوشته‌هایشان را بخوانیم؛ درست از همان پایان کلاس اول که خواندن و نوشتن بلد می‌شویم.
پرستو علی‌عسگرنجاد: بخش اوّل این گفت‌وگو همین چند روز پیش منتشرشده! در آن قسمت، مهدی صالحی که دبیر انجمن ویرایش و درست‌نویسی ایران است، برایمان گفتنی‌های زیادی داشت. از پیشینۀ زبان فارسی گفت، از تهدیدها و مخاطراتی که در کمین زبان ملی ما هستند. اصلاً زبان ملی یا زبان مادری؟! او در بخش اوّل گفت‌وگو، دربارۀ این‌تفاوت هم برایمان حرف زد که می‌توانید این‌جا بخوانیدش. حالا در بخش دوم این گفت‌وگو، به سراغ ویژگی‌های خاص زبان فارسی رفته‌ایم و از آن مهم‌تر، زبان فضای مجازی!
nojavan7CommentHead Portlet