در زمان تعویق آزمون‌ها، بهترین رفتار چیست؟

nojavan7ContentView Portlet

پاسخ از مرضیه مدنی‌فر، روان‌شناس، مشاور و مدرس دانشگاه

اگر تو هم مثل خیلی از هم‌سن‌وسال‌هایت این روزها آزمون و کنکورت عقب افتاده و نمی‌دانی باید این روزها را چطوری بگذرانی، این متن را بخوان.
اول اینکه نه‌تنها بقیه، بلکه خودت هم باید به خودت حق بدی که ناراحت باشی و این ناراحتی کاملاً طبیعی است. شاید برایت جالب باشد که تو داری یک سوگ را تجربه می‌کنی. تجربه سوگ فقط این نیست که آدم شخص عزیزی را از دست بدهد. سوگ یک نفر ممکن است شغلش، موفقیتی که داشته، جایگاه و آبرو و ... باشد؛ اما سوگ شما یک تفاوت مهم با سوگواری‌های دیگر دارد. تفاوتش این است که کسی سوگ شما را به رسمیت نمی‌شناسد؛ یعنی گریه کردن و یک گوشه کز کردن و ناراحت بودن برای یک آدم سوگوار طبیعی است، ولی اگر تو در یکی از این حالت‌ها فرو بروی، بقیه می‌گویند حالا مگر چه خبر شده، یک آزمون بوده و عقب افتاده. تازه الان کلی وقت هم داری که مرور کنی و حرف‌هایی شبیه این، ولی کسی به برنامه‌ریزی‌هایی که داشتی فکر نمی‌کند. آن همراهی‌ها زهر و تلخی سوگ را کم می‌کند. حتی ممکن است خودت هم دست به سرزنش خودت بزنی و عصبانی بشوی که کشور درگیر جنگ بوده و من دارم جوش کنکورم را می‌زنم. هموطنانم شهید شدند و من غم آزمون دارم. با این سرزنش‌ها یک هیجان یا احساس ثانویه را هم به همه احساساتی که داشتی اضافه می‌کنی.
همین ابتدای راه بیا و به خودت حق بده که ناراحت باشی. هیچ اشکالی ندارد که حتی گریه کنی. طبیعی است که نتوانی به کارهایت برسی؛ اما این یک فرآیند است. قرار نیست در همین نقطه متوقف بمانی، خیالت راحت.

دریافت فایل با فرمت PDF و حجم : 352.3 kB

1

قرار است دست روی دست بگذارم؟

خیر! در وجود همه ما انسان‌ها نوعی آینده‌نگری و فکر کردن به آینده نهفته است. این ویژگی معمولاً خیلی مفید است؛ چون باعث می‌شود برنامه‌ریزی کنیم، مدیریت بهتری داشته باشیم، انسان پویا و فعالی باشیم و انگیزه و امید لازم برای حرکت و پیشرفت را پیدا کنیم؛ اما وقتی شرایط عادی زندگی به هم می‌ریزد، مثلاً با یک امتحان جدید یا موقعیت تازه روبه‌رو می‌شویم، این آینده‌نگری ممکن است تبدیل به اضطراب شود و مدام ذهنمان را درگیر کند. این مسئله در شرایط بحرانی، مثل زمان جنگ یا دوره‌های عدم قطعیت و پیش‌بینی‌ناپذیری، شدت بیشتری پیدا می‌کند و بسیاری از ما دچار اضطراب و آشفتگی می‌شویم؛ چون هیچ تکیه‌گاه و قطعیتی برای برنامه‌ریزی نداریم.
در این مواقع، ذهن ما به‌طور افراطی درگیر آینده می‌شود که چه می‌شود، چه اتفاقی می‌افتد، روندها چگونه پیش می‌رود و ... اما این فکرکردن‌ها معمولاً هیچ نتیجه‌ای ندارد و فقط اضطراب ما را بیشتر می‌کند؛ زیرا شرایطی که خارج از کنترل ماست با پیش‌بینی و برنامه‌ریزی قابل مدیریت نیست. در مقابل، کارهایی که در کنترل ماست (مانند برنامه‌ریزی برای درس خواندن یا کارهای روزمره) واقعاً قابل مدیریت و اثرگذار هستند.

2

راه‌حل این آینده‌نگری افراطی چیست؟

بهتر است در این شرایط به‌جای غرق شدن در نگرانی‌های آینده و برنامه‌های نامعلوم، تمرکزمان را روی حال و کارهایی که می‌توانیم انجام دهیم، بگذاریم. برنامه‌ریزی کوتاه‌مدت (مثلاً برای یک روز یا یک هفته) می‌تواند به ما کمک کند تا اضطراب خود را کاهش دهیم و راندمان بالاتری در زندگی روزمره داشته باشیم.
در شرایط بحرانی و آشفتگی، طبیعی است که احساس بی‌انگیزگی و نگرانی داشته باشیم. در این مواقع، پناه بردن به معنویت و گفت‌وگو با خدا می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد. به‌جای اینکه هدف‌های کوتاه‌مدت مثل کنکور و آزمون را پررنگ کنیم، بهتر است به آرمان‌های بزرگ‌تر فکر کنیم و آن‌ها را با معنویت پیوند بزنیم؛ مثلاً خدمت به کشور یا جامعه. می‌توانیم با نیت انجام وظیفه و با توکل به خدا، از او کمک بخواهیم و لحظه‌لحظه برنامه‌ها و تلاش‌هایمان را به او بسپاریم. خدا، آگاه و حکیم است و تکیه‌گاه مطمئنی در دل هر ناامنی است. این مسیر باعث آرامش و بازگشت تدریجی نظم به زندگی می‌شود.