روایت احرار

حالا فکر کنید کسی که خودش هم تجربۀ اسارت به دست کومله‌ها را داشته و حتی در زندانی دیگر، هم‌سلولی امیر سعیدزاده بوده، سال‌ها بعد، ساعت‌ها نشسته باشد پای حرف‌های او. ریزبه‌ریز خاطرات پیش از انقلاب تا پس از جنگ را با او مرور کرده و برای تکمیل خاطرات، سراغ خانواده‌اش هم رفته باشد تا به روایتی کامل برسد. بعد، این خاطرات را در کتابی 272صفحه‌ای روایت کرده باشد. حتماً آن‌کتاب خیلی خواندنی خواهد شد! درست همان‌طور که همین‌حالا هست؛ آن‌قدر که رهبر انقلاب که جزو کتاب‌خوان‌های حرفه‌ای و قدیمی هستند، آن را در آذرماه همین سال 1399 بخوانند و بر آن یادداشتی بنویسند که هفته گذشته در کرمانشاه از آن رونمایی شد. از کدام کتاب حرف می‌زنیم؟‌ «عصرهای کریسکان».

«کیانوش گلزار راغب» نویسنده کتاب «عصرهای کریسکان» است و همان‌طور که گفتیم، خودش تجربه‌ای مشابه سوژۀ کتابش، امیر سعیدزاده را داشته. برای همین خیلی خوب توانسته سرگذشت این آزاده بزرگ را روایت کند. به قول آقا، «نوع نگارش صریح و کوتاه و بی‌حاشیۀ کتاب» باعث شده عصرهای کریسکان ضرباهنگی سریع و پرکشش داشته باشد که خواننده را خسته نکند و نگذارد کتاب را زمین بگذارد! داستان از روزهای انقلاب شروع می‌شود؛ از وقتی که ساواکی‌ها امیر سعیدزاده جوان را به‌خاطر پخش اعلامیه‌های امام (ره) دستگیر می‌کنند. در ادامه، وارد خاطرات اسارت او به دست کومله‌ها و دموکرات‌ها می‌شویم و در کمال حیرت، ماجرای اسارتی را می‌خوانیم که تا سال‌ها پس از پایان جنگ هم ادامه داشته.

آن‌چه این کتاب را «جامع و جذاب» کرده، دوصدایی‌بودن آن است؛ یعنی ما در یک فصل، داستان را از زبان امیر سعیدزاده می‌خوانیم و در فصلی دیگر، از زبان همسر او. این‌طوری آن بخش‌های مبهم ماجرا و دیگرسوی روایت که بر سوژۀ اصلی پوشیده بوده، برای ما پوشیده نمی‌ماند. شاید به همین خاطر هم طراح جلد کتاب‌های انتشارات سوره مهر، خوش‌ذوقانه عکس امیر سعیدزاده و همسرش را در کنار هم بر جلد کتاب نشانده تا به مخاطب بگوید درواقع با دو روایت و دو زندگی روبه‌روست. آقا هم در یادداشتی که بر کتاب نوشته‌اند، به نقش برجسته همسر و مادر این آزادۀ کُرد اشاره کرده‌اند.

یکی از نکات برجسته کتاب عصرهای کریسکان، توصیف‌های خوب و دقیق آن از نیروهای معاند انقلاب است. در اوایل انقلاب، گروهی از کردهای ضدانقلاب تلاش می‌کردند با برانگیختن تعصبات قومی و قبیله‌ای، کردستان را از ایران جدا و اثر انقلاب را از آن محو کنند. عصرهای کریسکان مثل یک سند تاریخی مهم و محکم، مشی ناجوانمردانۀ این افراد را از دریچۀ چشم واقعیت به مخاطب نشان می‌دهد. در این کتاب، درست همان‌طور که رهبر در متن یادداشتشان نوشته‌اند، «رفتار قساوت‌آمیز و شریرانۀ کسان دیگری که به دروغ از زبان مردم شریف کُرد سخن می‌گفتند، به‌خوبی تشریح شده است».

شاید جذاب‌ترین نکته سرگذشت امیر سعیدزاده که این‌همه سال اسارت و شکنجه روحی و جسمی را تحمل کرده است، این باشد که او یکی بوده مثل من و شما! بی هیچ سمَت و منصبی و بدون این‌که از طرف هیچ نهاد و سازمانی مأمور به وظیفه شده باشد، خودش در اوج جوانی داوطلبانه به جبهه رفته و در جایگاه حساسی مثل اطلاعات عملیات، فعالیت کرده. در این جایگاه مهم هم آن‌قدر از خودش رشادت نشان داده که به مأموریت‌های مهم اطلاعاتی خارج از کشور فرستاده شده و تقدیر این بوده در خاک بیگانه به اسارت دربیاید تا راوی حقایقی مهم و اثرگذار باشد. برای همین ارزش فداکاری‌ها و شجاعت او که یک نیروی مردمی آزاد بوده، درخشان و مهم است.
در پایان، متن کامل تقریظ رهبر انقلاب را بر این کتاب می‌خوانیم:

بسم الله الرحمن الرحیم

بسیار جذّاب تهیّه شده است؛ هم خود سرگذشت این جوان آزادۀ کُرد جذّاب است و هم نوع نگارش صریح و کوتاه و بی‌حاشیۀ کتاب. با اینکه نیروهای مبارز کُردِ طرف‌دار جمهوری اسلامی را از نزدیک دیده و شناخته‌ام، آنچه از فداکاری‌های آنان در این کتاب آمده، برایم کاملاً جدید و اعجاب‌آور است. نقش مادر و همسر هم حقّاً برجسته است. دلاوری و شجاعتِ راوی و خانواده‌اش ممتاز است و نیز برخی عناصر دیگر کُردی که از آنان نام برده شده است. در کنار این درخشندگی‌ها، رفتار قساوت‌آمیز و شریرانۀ کسان دیگری که به دروغ از زبان مردم شریف کُرد سخن می‌گفتند نیز به‌خوبی تشریح شده است. کتاب جامعی است؛ تاریخ، شرح حال، شناخت قوم کُرد، شناخت حوادث تلخ و شیرین منطقۀ کردی در اوایل انقلاب...

در آذر ۹۹ مطالعه شد.

1) تعبیری که رهبر انقلاب در دیدار با امیر سعیدزاده، آزاده‌ای که چهاربار از چنگ دشمن گریخته بود، به کار بردند و از خدا خواستند ایشان را جزء «احرار» قرار دهد.