وقتی از مبانی معرفتی صحبت می‌کنیم منظورمان چیست؟
- مطالعه درباره ریزش‌های پس از انقلاب نشان می‌دهد که باید مراقب بود تقویت مبانی معرفتی در جوان‌ها و نوجوان‌ها ضعیف نشود. البته وقتی می‌گوییم از ضعیف شدن مبانی معرفتی نسل جوان نگران هستیم، این ضعیف شدن به معنای این نیست که عده‌ای کاملاً از دین جدا شده باشند یا تکالیف دینی و شرعی را انجام نمی‌دهند، اتفاقاً در بحث مناسکی مانند مراسم عرفه، حج، اعتکاف، دعاهای ندبه، کمیل، پیاده‌روی اربعین و... پیشرفت‌های خوبی داشته‌ایم اما در مبانی معرفتی طبیعتاً ضعف‌هایی وجود دارد که باید در این حوزه‌ها بیشتر کار شود. منظور از مبانی معرفتی آگاهی نسبت به دین است. یعنی توحید، آگاهانه باشد. اعتقاد به امامت و نبوت آگاهانه باشد. آشنایی‌مان به بحث معاد آگاهانه باشد. اگر مبانی معرفتی تقویت شد طبعاً به‌آسانی کسی نمی‌تواند یک جوان را به‌قول‌معروف از راه به در کند. تقویت مبانی معرفتی به این معناست که ریشه باورهای دینی و انقلابی ما محکم است.
با توجه به تعریف شما، چگونه می‌توانیم مبانی معرفتی را در خودمان تقویت کنیم؟
- برای اینکه مبانی معرفتی را در خودمان تقویت کنیم چند راه وجود دارد. یکی مطالعه است. نوجوان‌ها و جوان‌ها می‌توانند با استفاده از محتواهای مناسب در فضای مجازی یا با کمک کتاب‌های مختلفی که در این زمینه منتشر شده مانند کتاب‌های شهید مطهری که در دسترس نسل جوان است مسیر درست تفکری خودشان را انتخاب کنند یا کتاب‌هایی که به‌صورت ساده و روان درباره مباحث اعتقادی نوشته شده است. راه دوم، شرکت در کارگاه‌های آموزشی است مثل طرح ولایت که چند سالی است مؤسسه امام خمینی(ره) برگزار می‌کند. یا دوره‌های معرفت‌افزایی که توسط مساجد و پایگاه‌های بسیج برگزار می‌شود و فعالیت‌هایشان هم کاملاً حساب شده است. به این صورت که افراد را ثبت‌نام می‌کنند و در یک مدت مشخص دوره‌ها برگزار می‌شود و شرکت‌کنندگان از مباحث مرتبط با موضوع مبانی معرفتی استفاده می‌کنند. راه سوم هم برگزاری جلسات پرسش و پاسخ و گفتوگو با کارشناسان دینی است. همه این راه‌ها کمک می‌کند که مبانی معرفتی تقویت شود.
اگر خود را با مبانی معرفتی تقویت نکنیم جامعه با چه مشکلاتی مواجه خواهد شد؟
-جواب این پرسش روشن است! ریزش‌ها اتفاق می‌افتد. فرار از دین بروز پیدا می‌کند، گرایش نسل نوجوان و جوان به دین ضعیف می‌شود، با کاهش انجام مناسک مهم دینی مواجه می‌شویم و اینکه کم‌کم دیندارانمان را از دست می‌دهیم و افراد به سمت سایر فرقه‌ها گرایش پیدا می‌کنند و این خطری است که باید خیلی جدی‌اش بگیریم و برای اینکه دچار چنین آفتی نشویم برنامه‌ریزی جدی داشته باشیم.
چگونه تشکل‌ها و گروه‌های نوجوان و جوان در مدارس می‌توانند به تقویت مبانی معرفتی هم در خودشان و هم در دیگران کمک کنند؟
- راهش این است که در مدارس گروه‌های علمی و اعتقادی داشته باشیم. همان‌طور که نوجوانان و جوانان برای ورزش، پژوهش و درس‌هایشان کار گروهی انجام می‌دهند، چهار پنج نفر جوان باهم جمع شوند یک نفر روحانی یا یک مربی تربیتی هم سرپرستشان شود و جلسات بحث و گفتوگو برگزار کنند تا درنتیجه گفت‌وگوی فعال و خلاق نیازهای فکری و اعتقادی‌شان مشخص شود و برای پرسش‌هایشان به پاسخ‌های روشن برسند تا درنتیجه این کار گروهی، مبانی معرفتی‌شان تقویت شود.
آیا کسی که در گفتوگو یا برخورد با ما سلیقه‌اش متفاوت است به این معناست که ازنظر مبانی معرفتی با ما مشکل دارد؟
-نه! درواقع اگر کسی سلیقه‌اش با ما متفاوت است به این معنی نیست که ازلحاظ مبانی معرفتی با ما مشکل دارد. اما اگر زمانی فردی ازنظر استحکام و نظم‌بندی اعتقادات و باورهای بنیادین با ما مشکل داشت در این صورت فرد ازنظر مبانی معرفتی با ما اختلاف دارد اما ممکن است یک نفر سلیقه‌اش این است که درباره تقویت مبانی معرفتی از قرآن استفاده کند، دیگری از روایات استفاده کند، بعضی کتاب را می‌پسندند اینجاست که به نظر من اختلاف‌سلیقه دلیل بر اختلاف مبانی نیست.
اگر بخواهیم مبانی معرفتی را در خودمان تقویت کنیم چه کتاب‌هایی برای مطالعه خوب است؟ کدام متفکران اسلامی می‌توانند در این مسیر به ما کمک کنند؟
- کتاب‌های شهید مطهری ازجمله کتاب‌های ساده و روانی است که نسل جوان می‌توانند به آن‌ها مراجعه کنند یا کتاب‌های حجت‌الاسلام قرائتی که با زبانی روشن مطالب معرفتی را بیان کرده‌اند.
چگونه با تقویت مبانی معرفتی می‌توانیم برای انقلاب یارگیری کرده و حلقه یاران انقلاب را بزرگ‌تر کنیم؟
-یارگیری برای انقلاب و نظام در پرتو تقویت مبانی معرفتی ممکن خواهد بود، دلیل اینکه جوان‌های ما در دوران دفاع مقدس، جبهه رفتند و در مقابل دشمن با روحیه بالا جنگیدند، ریشه در مبانی قوی معرفتی‌شان داشت یا آن‌هایی که برای دفاع از حرم در سوریه علیه داعش جنگیدند به خاطر استحکام در مبانی معرفتی‌شان بود. اگر مبانی معرفتی قوی باشد انقلاب ما یک انقلاب معرفتی مبتنی بر باورهای دینی خواهد بود.
کتاب‌های درسی چقدر در تقویت مبانی معرفتی نوجوان موفق بوده است؟ اگر نبوده این کمبود را چگونه باید جبران کرد؟
-اینکه در کتاب‌های درسی به موضوع مبانی معرفتی پرداخته شود، بسیار مهم است. البته باید آموزش‌وپرورش با کمک گروه‌های معارف کار جدی مطالعاتی و پژوهشی انجام دهد. به نظرم تاکنون مباحث کتاب‌های درسی در این حوزه صددرصد موفق نبوده‌اند. شاید 50 تا 60درصد موفق بوده‌اند. کتاب‌های دینی باید با نیاز روز نسل جوان هرسال تغییر کند. مباحث کتاب‌ها، هرسال باید با توجه به پرسش‌ها و شبهات جدید تدوین شود.
چگونه بفهمیم چیزی که به‌عنوان مبانی معرفتی انتخاب کرده‌ایم قابل‌اعتماد است و ما را در مسیر درست هدایت خواهد کرد؟
- به پشتوانه فکری‌اش باید مراجعه کنیم. این حرفی است که قرآن به ما آموخته است. در این‌باره آنچه خردمندان می‌گویند و آنچه روایات بر آن تأیید می‌کنند مسیر حرکت ما را روشن می‌کند. گفته پیامبران، گفته بزرگان و علمای دین و مراجع شاخص خوبی برای نسل جوان است. نسل جوان باید با اتکا به چنین پشتوانه‌های فکری مبانی معرفتی خود را انتخاب کند.
ما می‌خواهیم به یک تمدن درخشان و یک جامعه پرانگیزه، پرتحرک و آینده‌نگر برسیم، در این مسیر مبانی معرفتی چگونه می‌توانند به ما کمک کنند؟
- مبانی معرفتی تمدن‌ساز است. یکی از دلایلِ ماندگاری تمدن‌هایی که در طول تاریخ ایجاد شده‌اند، محکم بودن مبانی معرفتی‌شان بوده است. بدون تردید در ادبیات، معماری و تاریخ آنچه باعث دوام و قوام تمدن‌ها شده تقویت مبانی معرفتی است.
nojavan7CommentHead Portlet